Η Ομάδα του Προγράμματος LIFE PanPuffinus! επέστρεψε πρόσφατα από ένα ιδιαίτερα πρωτότυπο και ενδιαφέρον συνέδριο στο Hyères της Νότιας Γαλλίας σχετικά με την αποφυγή της τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία (seabird bycatch).
Το Συνέδριο διοργάνωσε η Γαλλική Ορνιθολογική Εταιρεία (LPO / BirdLife Γαλλίας) και από τη χώρα μας συμμετείχαν η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής - Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., εταίροι του Προγράμματος LIFE PanPuffinus!, ενώ μας τίμησαν με την παρουσία τους και δύο παράκτιοι ψαράδες από τον Κόλπο Καλλονής στη Λέσβο με τους οποίους συνεργαζόμαστε στενά. Εκτός από την ελληνική συμμετοχή, εταίροι και ψαράδες συμμετείχαν από τη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Μάλτα. Συνολικά, συμμετείχαν 55 άτομα, τα 13 εκ των οποίων ψαράδες!
Οι παρουσιάσεις αφορούσαν τις δράσεις που έχουν υλοποιηθεί σε κάθε χώρα σχετικά με την εύρεση νέων μεθόδων μετριασμού της τυχαίας παγίδευσης (bycatch mitigation measures) σε διάφορα αλιευτικά εργαλεία και συνθήκες. Έτσι, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Μάλτα παρουσίασαν την πιλοτική δοκιμή του Scary Bird, ενός ομοιώματος αετού που προσομοιάζει την πτήση αρπακτικού και τοποθετείται πάνω στο καΐκι ή τη σημαδούρα και διώχνει τα θαλασσοπούλια από την εμβέλεια του παραγαδιού. Στην Ισπανία και τη Μάλτα, η τοποθέτηση δοκιμάστηκε κατά το ρίξιμο του εργαλείου, ενώ στην Πορτογαλία στη φάση του εμποτισμού σε παραγάδια αφρού, όπου τα θαλασσοπούλια τείνουν να πιάνονται στο παραγάδι όσο αυτό βρίσκεται μέσα στο νερό.
Εκ μέρους της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ, παρουσιάσαμε τη δουλειά που έχουμε κάνει με τους ψαράδες της Καλλονής, δηλαδή την πιλοτική εφαρμογή ασπρόμαυρων πάνελ (σημαιών) σε πέντε καΐκια που χρησιμοποιούν μανωμένα* δίχτυα με είδος στόχο τη σουπιά. Συγκεκριμένα, συγκρίνοντας την ψαριά κάθε αλιευτικής προσπάθειας (είδος, βάρος, μήκος), βρήκαμε ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν μειώνει την ψαριά, κάτι που είναι θετικό και επιθυμητό. Παράλληλα, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πάνελ αυτά μπορεί να αποτρέπουν ή να μειώνουν την τυχαία παγίδευση, απαιτούνται ωστόσο περαιτέρω πειραματικές δοκιμές και κατά το ερχόμενο έτος. Οι Έλληνες ψαράδες από την Καλλονή μίλησαν για την εμπειρία της συνεργασίας μας και περιέγραψαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Επιπλέον, η παρουσία τους ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς αντάλλαξαν απόψεις και γνώσεις με ψαράδες από τις υπόλοιπες χώρες του προγράμματος.
Στο συνέδριο συμμετείχαν και εκπρόσωποι φορέων που είναι υπεύθυνοι για την υλοποίηση της ενωσιακής νομοθεσίας σχετικά με τη συλλογή αλιευτικών δεδομένων, καθώς και τις εθνικές υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της αλιείας στα θαλάσσια οικοσυστήματα και συγκεκριμένα από την κατάρτιση των εθνικών οδικών χαρτών. Η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Ισπανία, συγκεκριμένα η περιφέρεια της Καταλονίας, φαίνεται να έχουν προχωρήσει περισσότερο, καθώς οι εκπρόσωποί τους περιέγραψαν αναλυτικά τις δράσεις που έχουν αναπτύξει στα εθνικά Σχέδια Δράσης τους με στόχο τη μείωση της θνησιμότητας απειλούμενων ειδών κατά την αλιευτική δραστηριότητα.
Εκ μέρους του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., έγινε παρουσίαση για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα όσον αφορά την παρακολούθηση της τυχαίας παγίδευσης (μεγάλος αριθμός σκαφών, εκτενής ακτογραμμή, έλλειψη αξιόπιστων αλιευτικών δεδομένων), καθώς και την εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Παράλληλα, τονίστηκε η στήριξη των (αρμόδιων) υπηρεσιών για την προστασία των θαλασσοπουλιών και την ανάγκη συνεργασίας με τους ψαράδες για την καταγραφή της τυχαίας παγίδευσης, την εύρεση πόρων καθώς και την κατάρτιση των αλιέων.
Μέσα σε δύο μέρες μάθαμε τόσα πολλά, καταγράφηκαν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις και ακούστηκαν οι απορίες και η γνώση των ψαράδων αλλά των ερευνητών των περιβαλλοντικών οργανώσεων που έχουν πολυετή συνεργασία μαζί τους. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με την επίσκεψη στο τοπικό λιμάνι Port du Niel και τη συζήτηση με Γάλλους ψαράδες που μας φιλοξένησαν στα καΐκια τους και μας περιέγραψαν τους τρόπους που αντιμετωπίζουν την τυχαία παγίδευση. Εάν μέναμε λίγο ακόμη όλοι μαζί, δεν θα υπήρχε ανάγκη για διερμηνεία, καθώς μιλάμε όλοι την ίδια «γλώσσα», της θάλασσας και της κοινής προσπάθειας!
Ευχαριστούμε θερμά τον Αγροτικό Αλιευτικό Σύλλογο Παράκτιας Επαγγελματικής Αλιείας Δήμου Δυτικής Λέσβου «Ο Μάκαρ» και συγκεκριμένα τους ψαράδες Μιχάλη Κασιώτη, Κώστα Μπίρη, Παναγιώτη Μπίρη, Γιάννη Νανίδη, Παναγιώτη Νανίδη, Σωτήρη Νανίδη, Γιάννη Νικολλέλη, Νίκο Σγούρη, Γιώργο Σγουρνιό, Λευτέρη Χρυσάφη που δέχτηκαν να συμμετάσχουν στο Συνέδριο, μας αφιέρωσαν τον χρόνο τους και προσάρμοσαν το ψάρεμά τους ώστε να δοκιμάσουν τα πειραματικά δίχτυα, καθώς και για τη φιλοξενία στα καΐκια τους! Επίσης, τους εξωτερικούς συνεργάτες της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ που συμμετείχαν στις καταγραφές: τη Ρωξάνη Ναασάν Άγα – Σπυριδοπούλου (iSea), τον Μιχάλη Χατζηκύρκα και την Ελένη Γαληνού, καθώς και την εξωτερική συνεργάτιδα του ΟΦΥΠΕΚΑ Νίκη Παρδαλού.
* Μανωμένο δίχτυ: είδος διχτυού που αποτελείται από ένα κεντρικό απλό δίχτυ που περιβάλλεται από δύο δίχτυα με μεγαλύτερο μάτι (διάμετρο) που ονομάζονται μανός, με αποτέλεσμα να μπλέκονται και να πιάνονται συγκεκριμένα είδη-στόχος.
Περισσότερα για το Πρόγραμμα LIFE PanPuffinus:
Στο Πρόγραμμα LIFE PanPuffinus! συμμετέχουν επτά φορείς από πέντε χώρες (Ελλάδα, Μάλτα, Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία) με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των ενδημικών ειδών Μύχου της Μεσογείου και των Βαλεαρίδων, διασφαλίζοντας ασφαλείς τόπους στη στεριά και τη θάλασσα. Οι δράσεις του Προγράμματος στην Ελλάδα υλοποιούνται από την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία (BirdLife Ελλάδας) και τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
Το πρόγραμμα πραγματοποιεί στοχευμένες δράσεις διατήρησης σε συνολικά 28 περιοχές του Δικτύου Natura 2000 της Μεσογείου κατά την περίοδο 2021-2025.
Στην Ελλάδα απαντά μόνο ο Μύχος της Μεσογείου, όπου αναπαράγονται 6.800 - 13.000 ζευγάρια, δηλαδή το 35% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους, σε 12 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ). Οι δράσεις που αφορούν τη χώρα μας περιλαμβάνουν 9 ΖΕΠ οι οποίες φιλοξενούν το 85% του εθνικού πληθυσμού (Κυκλάδες, Βόρεια Δωδεκάνησα, Σκύρος και Κόλπος Καβάλας).
Το Πρόγραμμα υλοποιείται με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και του Πράσινου Ταμείου
