Μία νίκη και μια (προσώρας) ήττα για τον Ασπροπάρη, τον πιο απειλούμενο γύπα στην Ευρώπη
Δύο αποφάσεις διαμετρικά αντίθετες εκδόθηκαν το τελευταίο διάστημα για Αιολικούς Σταθμούς (ΑΣΠΗΕ) στον Έβρο και στη Ροδόπη. Στις 27 Φεβρουαρίου, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης απορρίπτει έναν Αιολικό Σταθμό που σχεδιαζόταν κοντά σε φωλιές Ασπροπάρη και Όρνιων στην προστατευόμενη περιοχή της Κοιλάδας του Κομψάτου, μια απόφαση που αποτελεί ελπιδοφόρο νέο, τόσο για τους γύπες, όσο και για δεκάδες ακόμη σπάνια αρπακτικά πουλιά που διαβιούν στην περιοχή.
Κι όμως, μόλις πέντε ημέρες πριν, στις 22 Φεβρουαρίου το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε αδειοδοτήσει άλλον Αιολικό Σταθμό στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας, μεταξύ Πετρωτών και Πενταλόφου του Δήμου Ορεστιάδας. Σε αυτή την περίπτωση, ο άτυχος Ασπροπάρης δεν φωλιάζει στην Ελλάδα, αλλά στη Βουλγαρία, όμως σε πολύ κοντινή απόσταση (μόλις 5 χλμ.) από τον Αιολικό Σταθμό.
Για την αδειοδότηση του Αιολικού Σταθμού στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στην Κοιλάδα Κομψάτου, η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης και η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία ήδη από την πρώτη στιγμή είχαν αντιδράσει έντονα, εκφράζοντας την αρνητική τους θέση την οποία στήριξαν με επιστημονικά δεδομένα. Τα επιχειρήματα των δύο οργανώσεων και η αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ που ακολούθησε, έπεισαν και άλλες υπηρεσίες να γνωμοδοτήσουν αρνητικά, ώστε τελικά η Αποκεντρωμένη διοίκηση να αποφασίσει ότι ο ΑΣΠΗΕ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και ότι ένα τέτοιο έργο έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους διατήρησης των προστατευόμενων ειδών στην περιοχή.
Στην απορριπτική απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η περιοχή της Κοιλάδας του Κομψάτου χαρακτηρίζεται ως «εξαιρετικής σημασίας ενδιαίτημα για σπάνια προστατευόμενα είδη πτηνών» και επιπλέον υπογραμμίζεται ότι, ειδικότερα μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές που σημαντικά ενδιαιτήματα έχουν καεί, η περιοχή έχει ιδιαίτερη σημασία για την αναπαραγωγή και τροφοληψία των απειλούμενων ειδών.
Εικ. 1 & 2 - Ασπροπάρηδες, Όρνια και Μαυρόγυπες στην ταϊστρα του Κομψάτου
Την ιδιαίτερη σημασία των γειτονικών στις καμένες εκτάσεις περιοχών είχαν επισημάνει ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή επιστολή τους στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζητώντας να ανασταλούν οι διαδικασίες αδειοδότησης ΑΣΠΗΕ στις περιοχές αυτές. Ωστόσο το Υπουργείο δεν έχει δημοσιεύσει καμία σχετική απόφαση, ενώ παρά τις υπενθυμίσεις αποφεύγει να απαντήσει.
Για τον Αιολικό Σταθμό στη θέση «ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ» στην Ορεστιάδα, εκτός από την αρνητική γνωμοδότηση της Δασικής Υπηρεσίας, μεγάλη ήταν η αντίδραση και από πολίτες και Συλλόγους, τη Σχολή Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και το Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, οι οποίοι στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης απέστειλαν επιστολές εκφράζοντας την αντίθεση τους για την καταστροφή του μοναδικού φυσικού δασικού οικοσυστήματος στο Δήμο Ορεστιάδας.
Από την πλευρά της, η Βουλγαρική Ορνιθολογική Εταιρεία (BSPB) αφού ενημερώθηκε από την Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης για το σχεδιασμό του έργου, άμεσα έστειλε επιστολή στο ΥΠΕΝ, ενημερώνοντας για την ύπαρξη ενεργής φωλιάς Ασπροπάρη σε απόσταση μικρότερη των 5 χλμ. καθώς και για τη νομοθεσία στη γειτονική χώρα, σύμφωνα με την οποία - όπως και στην Ελλάδα - ορίζεται ζώνη αποκλεισμού για Αιολικούς Σταθμούς σε ακτίνα 5 χλμ. από φωλιές Ασπροπάρη.
Το ΥΠΕΝ όχι μόνο αγνόησε τις αντιδράσεις πολιτών και φορέων αλλά ουδόλως ενδιαφέρθηκε για τις επιπτώσεις του Αιολικού Σταθμού στη βιοποικιλότητα της γειτονικής χώρας, ενώ στην απόφασή του δεν εξηγεί τους λόγους που αυτά δεν λήφθηκαν υπόψη. Σημειώνεται πως, η υποχρεωτική ενημέρωση και παροχή γνώμης από γειτονικό κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν ένα έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον του, προβλέπεται ρητά από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/92/ΕΕ (για την εκτίμηση των επιπτώσεων έργων στο περιβάλλον).
«Ίσως τελικά υπάρχει ελπίδα για τον Άσπροπάρη, τα Όρνια και τα σπάνια αρπακτικά πουλιά που έχουν βρει καταφύγιο στον Κομψάτο. Δυστυχώς όμως έχει χαθεί η εμπιστοσύνη στη διοίκηση, η οποία λαμβάνει τις αποφάσεις. Θυμόμαστε όλοι πως τον περασμένο Ιούλιο εγκρίθηκαν τρεις ανεμογεννήτριες στον Κομψάτο, οι δύο μάλιστα εντός της ζώνης αποκλεισμού που έχει θεσμοθετηθεί για τον Ασπροπάρη. Και τώρα, η έγκριση του αιολικού σταθμού στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, παρά τις τόσες αντιδράσεις. Ελπίζουμε, τουλάχιστον, ότι στο μέλλον η διοίκηση θα λαμβάνει σωστές αποφάσεις με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και συνυπολογίζοντας τις θέσεις των τοπικών φορέων και κατοίκων. Είναι επίσης απαραίτητο, τόσο η διοίκηση σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, όσο και οι γνωμοδοτούσες υπηρεσίες, να θέσουν τις ίδιες αξίες και προτεραιότητες και να μη γνωμοδοτούν/αδειοδοτούν αντιφατικά», δήλωσε ο Λευτέρης Καψάλης, επιστημονικός συνεργάτης της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης.
Σημειώσεις
1. Μπορείτε να δείτε την απορριπτική απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης για τον αιολικό σταθμό στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στον Κομψάτο εδώ.
2. Μπορείτε να δείτε την απόφαση έγκρισης του ΥΠΕΝ για τον αιολικό σταθμό στη θέση «ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ» στην Ορεστιάδα εδώ.
3. Η δικαιούχος εταιρεία είχε υποβάλει ήδη από το 2021 φάκελο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ίδιου ΑΣΠΗΕ στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στην ίδια ουσιαστικά θέση, με τη διαφορά ότι η χωροθέτηση του 2021 αφορούσε σε 12 ανεμογεννήτριες (Α/Γ), ενώ η χωροθέτηση του 2022 σε 7 Α/Γ μεγαλύτερης ισχύος, διαμέτρου ρότορα και ύψους πυλώνα. Κατά την αρχική χωροθέτηση (2021) οι 6 από τις 12 Α/Γ, σχεδιάζονταν εντός της ζώνης αποκλεισμού για ΑΣΠΗΕ που έχει οριστεί με Κ.Υ.Α. για την προστασία του Aσπροπάρη και οι υπόλοιπες έξι οριακά εκτός αυτής. Κατά τη νέα χωροθέτηση και έπειτα από ενστάσεις και αρνητικές γνωμοδοτήσεις, η εταιρεία απέσυρε τις έξι Α/Γ που χωροθετούνταν εντός της ζώνης αποκλεισμού, διατηρώντας ωστόσο (με μικρές αποκλίσεις από 0 έως 135 μέτρα) τις έξι Α/Γ που χωροθετούνταν οριακά εκτός αυτής και προσθέτοντας μια επιπλέον Α/Γ δυτικά των υπολοίπων, η οποία απέχει μόλις 645 μέτρα από την ζώνη αποκλεισμού.
4. Ο πληθυσμός του Ασπροπάρη έχει υποστεί δραματική μείωση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να έχουν απομείνει μόνο πέντε επικράτειες/φωλιές στη Θράκη, τέσσερις εκ των οποίων στον Έβρο και μια στη Ροδόπη και συγκεκριμένα στα Θρακικά Μετέωρα στην Κοιλάδα Κομψάτου. Για το λόγο αυτό έχει υπογραφεί με κοινή υπουργική απόφαση (Κ.Υ.Α. 43236/1053/25-10-2017 ΦΕΚ Β’3760) το Εθνικό Σχέδιο για τον Ασπροπάρη στην Ελλάδα, το οποίο μεταξύ άλλων ορίζει ζώνη αποκλεισμού για ΑΣΠΗΕ σε ακτίνα κατ’ ελάχιστον 5 χλμ. από φωλιές Aσπροπάρη.
5. Το Όρνιο είναι από τα είδη που αποδεδειγμένα υποφέρουν περισσότερο από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Για τον λόγο αυτό στο Εθνικό Σχέδιο για τα πτωματοφάγα είδη ορνιθοπανίδας (Υπουργική Απόφαση 68086/2149/09-08-2021ΦΕΚ Β’ 3663) προβλέπονται ζώνες ευαισθησίας για το Όρνιο, εντός των οποίων αποκλείεται η εγκατάσταση νέων ανεμογεννητριών. Ο ΑΣΠΗΕ σχεδιαζόταν εντός της ζώνης ευαισθησίας του Όρνιου και μάλιστα σε πολύ κοντινή απόσταση με εννέα καταγεγραμμένες θέσεις φωλεοποίησης όρνιων.
6. Η περιοχή των Θρακικών Μετεώρων και ευρύτερα η Κοιλάδα του Κομψάτου, αποτελεί εξαιρετικής σημασίας ενδιαίτημα για τον Άσπροπάρη, το Όρνιο και για σπάνια προστατευόμενα αρπακτικά πουλιά που είτε φωλιάζουν, είτε διέρχονται από την περιοχή. Ειδικότερα μετά την καταστροφική πυρκαγιά που το περασμένο έτος έπληξε τον Έβρο και τη Ροδόπη, με τις ανυπολόγιστες συνέπειες για τα προστατευόμενα πουλιά και τα οικοσυστήματά τους, η Κοιλάδα του Κομψάτου και οι άλλες γειτονικές των καμένων περιοχές (του Δικτύου Natura 2000 και οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά) είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε πιέσεις όπως τα έργα αιολικής ενέργειας. Για τον λόγο αυτόν, τον περασμένο Οκτώβριο εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή επιστολή τους στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζήτησαν να ανασταλούν οι διαδικασίες αδειοδότησης ΑΣΠΗΕ στις περιοχές αυτές για τουλάχιστον τρία έτη. Μπορείτε να δείτε την κοινή επιστολή εδώ.
Σημειώσεις
[1]
Περισσότερες πληροφορίες: Γεωργία Αλεξοπούλου, Υπεύθυνη Επικοινωνίας & Τύπου, τηλ. 210 8228704 & 210 8227937, galexopoulou[@]ornithologiki.gr
