Κείμενο: Παναγιώτης Λατσούδης, Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος, Μέλος Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας
Γιατί να πάω:
- Για να δω μία από τις μόλις 14 οργανωμένες αλυκές του Ελληνικού Κράτους. Οι περισσότερες (όπως και η Αλυκή Κοπανά) έχουν εγκαταλειφθεί σήμερα. Ευτυχώς ακόμη διατηρούνται πολλές υποδομές.
- Για να αναζητήσω παρυδάτια πουλιά που προτιμούν μόνο τους ρηχούς υγροτόπους
- Γιατί μπορώ να παρατηρήσω παρυδάτια πουλιά από κοντινή απόσταση (χωρίς βεβαίως να επιδιώκω να τα ενοχλήσω!)
- Για να δω μια μεγάλη ποικιλία πουλιών σε λίγη ώρα
Πουλιά:
- Από τα ελάχιστα μέρη στον νότιο Ευβοϊκό για τον Θαλασσοσφυριχτή Charadrius alexandrinus και την Μικρογαλιάντρα Calandrella brachydactyla.
- Παρυδάτια πουλιά
- Ποικιλία στρουθιόμορφων στα λιβάδια και στα κτήματα
- Ημερήσια κούρνια γλάρων και γλαρονιών
- Φοινικόπτερα
- Στην περιοχή έχουν παρατηρηθεί μερικά από τα πλέον ασυνήθιστα είδη της χώρας, όπως ο Ερυθρόλαιμος Φαλαρόποδας Phalaropus lobatus και το Πορτοκαλόραμφο Γλαρόνι Sterna bengalensis
Άλλα είδη (ενδεικτικά):
- Ζαχαριάς ή Αλυκόψαρο Aphanius fasciatus
- Λιακόνι Chalcides occelatus
- Πρασινόφρυνος Bufotes viridis
Ενδιαιτήματα:
- Οι εγκαταστάσεις των αλυκών με τις ρηχές δεξαμενές (αλοπήγια ή «τηγάνια» και δεξαμενές εξάτμισης ή «θερμάστρες»), τα αναχώματα, τις αλμοθυρίδες και τα κανάλια δημιουργούν ένα θαυμαστό μωσαϊκό. Η παραγωγή του καθαρού NaCl από το θαλασσινό νερό απαιτεί μια προσεκτική διαβάθμιση της αλατότητας από δεξαμενή σε δεξαμενή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα oi αλυκές να θυμίζουν ένα συμπύκνωμα διαφορετικών υγροτόπων. Διαφορετικά είδη επιλέγουν τις διαφορετικές δεξαμενές.
- Τα επίπεδα λιβάδια «Κοπανά» στο αμμώδες έδαφος είναι ασυνήθιστο και ξεχωριστό ενδιαίτημα
- Οι περιφερειακοί εποχικοί νερόλακκοι πλημμυρίζουν μόνο την περίοδο των βροχών. Κατακλύζονται από ασύλληπτους αριθμούς μικρόσωμων οστρακωτών ενώ η επιφάνειά τους στρώνεται κάποια στιγμή με ανθισμένες νεραγκούλες. Η ύπαρξή τους έχει περάσει απαρατήρητη στο βαθμό που ένα μεγάλο μέρος τους έχει μπαζωθεί.
Τοπίο:
- Σε στενό σημείο, στον ενδότατο μυχό του νότιου Ευβοϊκού, η θάλασσα είναι πολύ συχνά τόσο γαλήνια ώστε να θυμίζει λίμνη. Παραδόξως (;) το σημείο είναι τελείως ανάλογο με την πόλη Λάμψακο στα Δαρδανέλια από όπου προήλθαν οι οικιστές της Νέας Λαμψάκου.
- Στο φόντο της Αλυκής βρίσκεται το «Φουτζιγιάμα»της Ελλάδας, το όρος Δίρφυς. Αξίζει να μπει κάποιος σε αυτό το «κάδρο», ειδικά νωρίς την άνοιξη όταν τα ανθισμένα λιβάδια στα χαμηλά έρχονται σε τέλεια αντίθεση με τη χιονισμένη βουνοκορφή.
- Οι ίδιες οι εγκαταστάσεις των Αλυκών είναι από τα πλέον αρμονικά με τη Φύση δημιουργήματα του ανθρώπου. Μόλις 14 αλυκές υπήρξαν στο Ελληνικό Κράτος.
Τι να περιμένω να δω:
- Άνοιξη: Μεγάλη ποικιλία μεταναστευτικών πουλιών (ειδικά παρυδάτιων)
- Καλοκαίρι: Μικρογαλιάντρα. Λιμνόβιοι γλάροι επιστρέφουν.
- Φθινόπωρο: Κεφαλάδες στη μετανάστευση, Οχθοχελίδονα και άλλα μεταναστευτικά είδη
- Χειμώνας: Φοινικόπτερα, κελάδες (Anthus spp.), γλάροι, βουτηχτάρια στη θάλασσα.
Τι θα με ενοχλήσει;
- Τα μπάζα και τα σκουπίδια δεν έπαψαν ποτέ να είναι ένα σοβαρότατο πρόβλημα στην περιοχή.
- Η περιοχή της εγκαταλειμμένης αλυκής επιχειρήθηκε να γίνει οικόπεδο για τα ΤΕΙ Χαλκίδας. Μεγάλο μέρος των θερμαστρών μπαζώθηκε ενώ υπήρξαν και καταπατήσεις από γειτονικές ιδιόκτητες κατοικίες.
- Κάποιοι επιμένουν να στήνουν ξόβεργες στην περιοχή
Πώς θα πάω:
Ο παράκτιος υγρότοπος βρίσκεται νότια της Χαλκίδας στα όρια του οικισμού Νέας Λαμψάκου. Από τη νότια είσοδο της πόλης της Χαλκίδας η αλυκή απέχει περίπου 4 χλμ.
Η Χαλκίδα συνδέεται με την Αθήνα και άλλες πόλεις με δρόμο ταχείας κυκλοφορίας, υπεραστικά λεωφορεία και με τρένο. Αστικό λεωφορείο εξυπηρετεί τις μετακινήσεις μεταξύ Χαλκίδας και Νέας Λαμψάκου.
Για τους ταξιδιώτες με υπομονή και όρεξη για περιπλάνηση, η αλυκή προσεγγίζεται και από τον υγρότοπο Σκάλας Ωρωπού με τη βοήθεια φέρυ μπωτ (Ωρωπός-Ερέτρια) και υπεραστικού λεωφορείου που επιστρέφει στη Χαλκίδα από την κεντρική και νότια Εύβοια περνώντας από την Ερέτρια. Τα λεωφορεία αυτά μπορούν να κάνουν στάση στη Νέα Λάμψακο. Μετά την αλυκή, η συνέχεια μπορεί να περιλαμβάνει διαδρομή έως την Χαλκίδα με αστικό λεωφορείο. Και από τη Χαλκίδα με λεωφορείο ή τρένο για όπου αλλού!
Πού μπορώ να περιηγηθώ τριγύρω;
- Μυχός πρώην εργοστασίου ΕΛΛΕΝΙΤ. Πολύ κοντά στην Αλυκή. Καλαμιώνας και ιλύπεδα.
- Τεχνητός υγρότοπος Φύλλων. Μια εντυπωσιακή λιμνοδεξαμενή με καλαμιώνες που έχει προκύψει από τις εκσκαφές αργιλοχώματος (για τα περίφημα κεραμίδια και τούβλα Χαλκίδας). Στον διπλανό οικισμό Βασιλικό, να δω και τις Ωχρoσταχτάρες Apus pallidus
- Υγρότοπος Φάρου Αυλίδας (απέναντι, στην πλευρά της Στερεάς Ελλάδας)
- Υγρότοπος Γλύφας (δίπλα στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο και δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας-Χαλκίδας).
- Πηγές Αρέθουσας. Δίπλα στον κυκλικό κόμβο, στη νότια έξοδο της πόλης. Κεφαλάρι με άφθονο διαυγές νερό. Εκβάλλει στη διπλανή θάλασσα.
- Λιανή Άμμος (στο βόρειο άκρο της πόλης). Ιλυώδης ακτή με εντυπωσιακή παλίρροια.
- Υγρότοπος Ψαχνών (καλαμιώνας και ιλυώδης ακτή)
- Γέφυρα Χαλκίδας. Το εντυπωσιακότερο σημείο της χώρας για το φαινόμενο της παλίρροιας. Το σούρουπο συνδυάζεται με ένα εξίσου εντυπωσιακό κούρνιασμα Σταχτοκουρούνων στα δέντρα του τερματικού Σιδηροδρομικού Σταθμού.
- Εκβολή χειμάρρου Λήλα. Πολλά διάσπαρτα υγροτοπικά στοιχεία γύρω από την εκβολή του.
- Ληλάντ(ε)ιο πεδίο. Πεδιάδα με ελαιώνες και αμπελώνες.
Τι άλλο μπορώ να κάνω;
- Να γευματίσω «πάνω στο κύμα» στις φημισμένες ψαροταβέρνες που βρίσκονται κοντά στην Αλυκή
- Να πάω για βουτιά στη φημισμένη αμμουδιά των Αλυκών Δροσιάς (στην πλευρά της Στερεάς Ελλάδας και στον βόρειο Ευβοϊκό). Η θάλασσα δίπλα στην Αλυκή εξάλλου έχει ιλυώδη πυθμένα.
- Να δω με έκπληξη λίγους ηλικιωμένους ανθρώπους να κάνουν λασπόλουτρα το καλοκαίρι σε σημεία της Αλυκής.
Άλλες πηγές πληροφόρησης: