Το είδαμε κι αυτό: σε Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) τριών Υπουργείων (Οικονομικών, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων), η ιερακοθηρία μετατράπηκε σε…«προικοθηρία»!
Μπορεί το λάθος να είναι οφθαλμοφανές και ο «δαίμων του τυπογραφείου» να έκανε το θαύμα του, ωστόσο σφάλμα τόσο ταιριαστό δύσκολα προκύπτει, παραπέμποντας στο γνωστό ρητό περί λανθάνουσας γλώσσας. Και τούτο διότι το βασικό επιχείρημα επαναφοράς της ιερακοθηρίας στον ελληνικό χώρο είναι ότι πρόκειται για μια παραδοσιακή τεχνική από αρχαιοτάτων χρόνων, προίκα της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όπως και η ανάγκη προικοδότησης θυγατέρων, σε άλλες ιστορικές συνθήκες, σε άλλες πολιτισμικές φάσεις της κοινωνίας μας...
Σοβαρά επιχειρήματα με στιβαρή επιστημονική τεκμηρίωση σχετικά με την ανάγκη επαναφοράς της ιερακοθηρίας στην Ελλάδα απουσιάζουν, περισσεύουν όμως οι ποικίλες πολιτικές πιέσεις. Ενδεικτικό αυτού το γεγονός ότι η ιερακοθηρία εισήχθη τελευταία στιγμή στο περίφημο νομοσχέδιο Χατζηδάκη, τον μετέπειτα Ν. 4685/2020 περί εκσυγχρονισμού της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, και μετά τη λήξη της δημόσιας διαβούλευσης.
Η Διοίκηση λοιπόν φρόντισε για τη δημιουργία τετελεσμένου υπό ασαφείς συνθήκες και με ομιχλώδεις χειρισμούς και όλα αυτά μάλιστα συμβαίνουν τη στιγμή που τα ζητήματα που σχετίζονται με τη θήρα στον ελληνικό χώρο χρήζουν συνολικής αναθεώρησης και θεραπείας των ποικίλων προβλημάτων τους. Ενδεικτικά, κλιμακωτές ημερομηνίες άσκησης θήρας, εκτεταμένη λαθροθηρία, ανοιξιάτικη λαθροθηρία υπό την ανοχή τοπικών αρχόντων και κοινωνίας, υποστελέχωση αρμόδιων υπηρεσιών, σφάλμα λογικής με την ταύτιση ελεγκτή και ελεγχόμενου, συνέχιση της θήρας (έστω με περιορισμούς) του κινδυνεύοντος με πληθυσμιακή κατάρρευση Τρυγονιού, αποτελούν μέρος μόνο των προβλημάτων των σχετιζόμενων με τη θήρα στην Ελλάδα τα οποία χρονίζουν και δεν επιλύονται ελλείψει πολιτικής βούλησης. Χωρίς λοιπόν να έχει επιλυθεί τίποτα από όλα αυτά, το ΥΠΕΝ επιλέγει να επιτρέψει μια ακόμα δραστηριότητα που ασκεί πιέσεις στη βιοποικιλότητα, δίνοντας το στίγμα της πολιτικής και των προτεραιοτήτων του.
Η ιερακοθηρία εκτός από την άμεση αφαίρεση ατόμων από τους φυσικούς πληθυσμούς των πουλιών, υποβαθμίζει τα ενδιαιτήματα τους μέσω της όχλησης με την αφύσικα έντονη παρουσία αρπακτικών πουλιών. Για όλα τα «θηράματα», ένα βασικό κριτήριο επιλογής βιοτόπου είναι η σχετική ασφάλεια από αρπακτικά. Τα άγρια αρπακτικά είναι πάντα ολιγάριθμα και περιορίζουν στο ελάχιστο τις μετακινήσεις τους ώστε να μη δαπανούν άσκοπα δυνάμεις. Αντίθετα, τα ανεξέλεγκτα σε αριθμό και καλοταϊσμένα αρπακτικά των γερακάρηδων που εμφανίζονται με αφύσικο τρόπο και συχνότητα αποτελούν μια απρόσμενη και ανεξέλεγκτη πηγή όχλησης και αναστάτωσης στην φύση.
Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις μας, παρά την κατάθεση προτάσεων και απόψεων για την απόσυρση ή έστω τον μετριασμό των αρνητικών συνεπειών αυτής της, πολιτικής, επιλογής, το ΥΠΕΝ και οι αρμόδιες υπηρεσίες του δεν τις έλαβαν παρά ελάχιστα υπόψη τους, υιοθετώντας ένα ασαφές και προβληματικό πλαίσιο. Την ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ πέραν από το καθ’ εαυτό γεγονός της νομιμοποίησης της ιερακοθηρίας την προβληματίζουν ιδιαίτερα 3 σημεία της ΚΥΑ. Ειδικότερα:
1. Η διεύρυνση του ορισμού του όρου «θηρευτικοί ιέρακες» πέραν από την οικογένεια Falconidae, ώστε να συμπεριληφθούν και είδη άλλων τάξεων και συγκεκριμένα Αετοί. Το ΥΠΕΝ προέβη σε μια τέτοια διεύρυνση χωρίς να έχει τεκμηριώσει για ποιον λόγο ένας γερακάρης χρειάζεται για παράδειγμα έναν Χρυσαετό.
2. Η χρήση υβριδίων. Η ιερακοθηρία μπορεί να αποτελέσει άμεσα ή έμμεσα την αιτία για σημαντικές παράπλευρες απειλές σε σπάνια είδη και οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, όπως για παράδειγμα την απόδραση στη φύση ξενικών ειδών και υβριδίων. Η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ, όπως και η BirdLife International, ζητά την απαγόρευση της αναπαραγωγής και κατοχής υβριδίων γερακιών λόγω του απαράδεκτα υψηλού κινδύνου γενετικής επιμόλυνσης των αυτόχθονων γερακιών.
3. Ρυθμίσεις πληθυσμών ειδών της πανίδας. Η πλέον προβληματική διάταξη της ΚΥΑ είναι το άρθρο 9, το οποίο αναφέρεται στη ρύθμιση πληθυσμών ειδών της πανίδας σε αγροτικές ή δασικές περιοχές, αεροδρόμια, αστικές και βιομηχανικές περιοχές, αστικούς χώρους πρασίνου, άλση και πάρκα πόλεων για την αντιμετώπιση ζημιών και κινδύνων που οφείλονται στην αύξηση του πληθυσμού των ειδών της άγριας ή μη πανίδας και στην αλληλεπίδρασή τους με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Εδώ επιχειρείται μια σημαντική διεύρυνση του άρθρου 9 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Πουλιά, το οποίο ουσιαστικά αφορά παρεκκλίσεις από τον σκοπό της Οδηγίας που είναι η προστασία των άγριων πουλιών και το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων ότι τα κράτη μέλη μπορούν να προβούν σε τέτοιες ρυθμίσεις για τους εξής λόγους: α) για λόγους υγείας και δημόσιας ασφάλειας, β) για λόγους αεροπορικής ασφάλειας, γ) για να προληφθούν σοβαρές ζημιές στις καλλιέργειες, στα οικιακά ζώα, στα δάση, στην αλιεία και στα ύδατα, δ) για την προστασία της χλωρίδας και πανίδας. Τα ανωτέρω βέβαια εφόσον δεν υπάρχουν άλλες ικανοποιητικές λύσεις. Δηλαδή, πρόκειται για μια όλως εξαιρετική λύση που πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ και να αιτιολογείται κατάλληλα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε κάθε περίπτωση η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ θα εξετάσει τις δυνατότητες παρέμβασης που έχει είτε με προσφυγή στα εθνικά ένδικα μέσα είτε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
