Το Πρόγραμμα του 1ου Άτλαντα των Αναπαραγόμενων Πουλιών της Ελλάδας (ΑΑΠΕ1) αποτελεί την πρώτη εθνική προσπάθεια χαρτογράφησης της κατανομής των αναπαραγόμενων ειδών πουλιών! Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προγράμματα που συντονίζει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και θα καλύψει την περίοδο 2013 - 2025.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, έχουν καταγραφεί πολλές μεταβολές στο περιβάλλον, όπως αλλαγές στις χρήσεις γης και το κλίμα, οι οποίες έχουν επιπτώσεις στους πληθυσμούς των πουλιών. Για την αποτελεσματική διαχείριση και εφαρμογή στοχευμένων δράσεων προστασίας των ειδών αλλά και την πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση κατά τη λήψη αποφάσεων, χρειαζόμαστε την πληρέστερη και πιο ανανεωμένη πληροφορία σχετικά με το πού βρίσκονται τα πουλιά και πως αλλάζει η κατανομή τους.
Έτσι, στόχος του ΑΑΠΕ1 είναι να καταγραφεί η κατανομή όλων των ειδών πουλιών που αναπαράγονται στην Ελλάδα, μαζί με την ένδειξη αναπαραγωγής (breeding evidence) καθώς και να εκτιμηθεί η αφθονία (abundance) όλων των ειδών πουλιών σε κάθε 10x10 χλμ. τετράγωνο της χώρας! Τα δεδομένα που θα συλλεγούν θα αποτελέσουν ένα επίπεδο βάσης για σύγκριση στο μέλλον.
Το πρόγραμμα ΑΑΠΕ1 ξεκίνησε στο πλαίσιο του European Breeding Bird Atlas 2 (EBBA2), δηλαδή του 2ου Άτλαντα των Αναπαραγόμενων Πουλιών της Ευρώπης, ενός από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα καταγραφής της βιοποικιλότητας που επιχειρήθηκε ποτέ. Το EBBA2 συντόνισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καταμέτρησης Πουλιών (European Bird Census Council – EBCC) σε συνεργασία με εταίρους σε όλη την Ευρώπη με σκοπό να παράγει έναν νέο άτλαντα για τα αναπαραγόμενα είδη της Ευρώπης για την περίοδο 2013 - 2019.
> Δείτε το βίντεο για τη δημιουργία του EBBA2 και δείτε εδώ τους χάρτες κατανομής και αφθονίας των 596 αναπαραγόμενων ειδών πουλιών της Ευρώπης!
> Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΕΒΒΑ2 και το EBBA2 στο Facebook για να μάθετε περισσότερα!
Για να επιτύχουμε μια ικανοποιητική κάλυψη της χώρας, χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων σας!
• Δείτε ποιά 10x10 χλμ τετράγωνα δεν έχουν ακόμη καλυφθεί και επιλέξτε να κάνετε καταγραφές σε αυτά (Στον χάρτη Google Earth, τα άσπρα τετράγωνα δεν έχουν καλυφθεί, τα πράσινα τετράγωνα έχουν καλυφθεί, ενώ τα πορτοκαλί χρειάζονται και άλλες καταμετρήσεις).
• Δηλώστε συμμετοχή στο πρόγραμμα ΑΑΠΕ1
• Διαβάστε τις Οδηγίες και δείτε την Παρουσίαση με τη μεθοδολογία για τις Χρονομετρημένες Επισκέψεις
• Επικοινωνήστε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Όπου είναι εφικτό θα χρησιμοποιηθούν δεδομένα πεδίου. Πολλές πηγές δεδομένων θεωρούνται κατάλληλες για την υλοποίηση του προγράμματος ΑΑΠΕ1. Εάν σας ενδιαφέρει να συμμετάσχετε μπορείτε να επιλέξετε οποιαδήποτε από τις παρακάτω μεθόδους:
Α. Χρονομετρημένες Επισκέψεις (Timed Visits)
Στις Χρονομετρημένες Επισκέψεις, οι εθελοντές πραγματοποιούν καταγραφές σε δύο 2x2 χλμ τετράγωνα από ένα προεπιλεγμένο 10x10 χλμ τετράγωνο. Κάθε επίσκεψη πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 1,5 ώρες ουσιαστικής καταμέτρησης εντός της ίδια μέρας κατά την διάρκεια του πρωινού ή του απογεύματος.
Β. Τυχαίες παρατηρήσεις
Μπορείτε να υποβάλλετε οποιαδήποτε καταγραφή σας, από πλήρεις λίστες (complete lists) για όποιο 10x10 χλμ τετράγωνο επισκεφθείτε στην Ελλάδα, μέχρι τυχαίες παρατηρήσεις σπάνιων ειδών. Οι παρατηρήσεις μπορούν να συλλεγούν μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας (όπως είναι το e-Bird, o Ορνιθότοπος - BirdTrack, το Ornitho, το Observation, κ.λπ.) ή να συμπληρώσετε και να αποστείλετε τα δεδομένα σας στα ειδικά διαμορφωμένα Πρωτόκολλα Τυχαίων Παρατηρήσεων.
Γ. Προγράμματα Συστηματικής Παρακολούθηση Αναπαραγόμενων Πουλιών
- Αυτή η μέθοδος συμπεριλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων μέσω διαφόρων συστηματικών προγραμμάτων παρακολούθησης, τα οποία παρέχουν την σχετική αφθονία των πουλιών για κάθε συγκεκριμένο 10x10χλμ τετράγωνο. Μπορείτε να συμμετάσχετε σε οποιοδήποτε από τα παρακάτω προγράμματα (Για περισσότερες πληροφορίες για το κάθε πρόγραμμα, επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους για να βρείτε τις μεθοδολογίες, τα πρωτόκολλα πεδίου και τα πρωτόκολλα συμπλήρωσης δεδομένων):
1. Πρόγραμμα Παρακολούθησης των Κοινών Ειδών Πουλιών της Ελλάδας (HCBM)
2. Παρακολούθηση των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά / ΙΒΑ
3. Πρόγραμμα Παρακολούθησης των Υγροτόπων της Αττικής
4. Eθνικές απογραφές αποικιακών ειδών (π.χ. Μαυροπετρίτης, Κιρκινέζι, κ.λπ.) ή/και σπάνιων ειδών (π.χ. Αργυροπελεκάνος) - 5. Δεδομένα δακτυλιώσεων
- Αυτή η μέθοδος συμπεριλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων μέσω διαφόρων συστηματικών προγραμμάτων παρακολούθησης, τα οποία παρέχουν την σχετική αφθονία των πουλιών για κάθε συγκεκριμένο 10x10χλμ τετράγωνο. Μπορείτε να συμμετάσχετε σε οποιοδήποτε από τα παρακάτω προγράμματα (Για περισσότερες πληροφορίες για το κάθε πρόγραμμα, επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους για να βρείτε τις μεθοδολογίες, τα πρωτόκολλα πεδίου και τα πρωτόκολλα συμπλήρωσης δεδομένων):
Στον παρακάτω χάρτη μπορείτε να δείτε τον κάναβο που χρησιμοποιείται στο πρόγραμμα του ΑΑΠΕ1 (τον εθνικό κάναβο 10x10χλμ ΕΓΣΑ87). Ο χάρτης παρουσιάζει επιπλέον την κάλυψη των τετραγώνων: τα τετράγωνα που δεν έχουν κάποιο χρώμα δεν έχουν καλυφθεί ακόμη, τα τετράγωνα με πράσινο χρώμα έχουν καλυφθεί, ενώ με πορτοκαλί χρώμα όσα έχουν καλυφθεί μερικώς. Υπάρχουν συνολικά 2.068 τετράγωνα, από τα οποία έχουν καλυφθεί ικανοποιητικά το 25%, ενώ άλλα 10% έχουν καλυφθεί μερικώς.
Κάνετε κλικ πάνω στο σύμβολο στην αριστερή πάνω γωνία του χάρτη για να δείτε τα τετράγωνα της Ηπειρωτικής χώρας και της Κρήτης (είναι χωριστά, καθώς δεν χωράνε όλα σε ένα επίπεδο).
>> Μπορείτε να δείτε τον ίδιο χάρτη σε μεγαλύτερη εικόνα εδώ
Πώς να επιλέξετε ένα τετράγωνο:
Παρακαλούμε σημειώστε τον 5-ψήφιο κωδικό του τετραγώνου (π.χ. 10/441) που επιθυμείτε να αναλάβετε να καλύψετε και συμπληρώστε τον στην Αίτηση Συμμετοχής.
Εάν έχετε δυσκολία να επιλέξετε ένα τετράγωνο ή δεν μπορείτε να δείτε τον χάρτη κάλυψης των τετραγώνων, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Όλα τα πρωτόκολλα και οι κάναβοι είναι διαθέσιμοι επίσης στο Dropbox ΕΒΒΑ2_Greece.
Ο 1ος Άτλαντας των Αναπαραγόμενων Πουλιών της Ελλάδας (ΑΑΠΕ1) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
Ο 2ος Άτλαντας των Αναπαραγόμενων Πουλιών της Ευρώπης (EBBA2) ολοκληρώθηκε με επιτυχία μέσα στο 2020. Η έκδοση που εκτυπώθηκε από την Lynx Edicions περιλαμβάνει:
- 556 Εκθέσεις ειδών
- 69 Εκθέσεις ειδών στο Παράρτημα
- 689 Χάρτες 50x50km που απεικονίζουν αφθονία και ένδειξη αναπαραγωγής
- 222 Χάρτες 10x10km αποτελεσμάτων μοντελοποίησης
- 446 Χάρτες απεικόνισης μεταβολών
- 556 Εικονογραφήσεις ειδών από 46 καλλιτέχνες
- 348 Συγγραφείς εκθέσεων των ειδών
Στην Ελλάδα το πεδίο για το πρόγραμμα EBBA2 πραγματοποιήθηκε από το 2013–2018 και συμμετείχαν πάνω από 120 ερευνητές πεδίου.
Πραγματοποιήθηκαν συστηματικές καταγραφές σε 640 2x2km τετράγωνα από τα οποία 85% προέρχονται από τις Χρονομετρημένες Επισκέψεις (TV) του EBBA2, ενώ τα υπόλοιπα από το HCBM. Πάνω από 19.200 εγγραφές καταγράφηκαν από 255 είδη. Επιπλέον, συγκεντρώθηκαν δεδομένα μέσω τυχαίων παρατηρήσεων (Casual Records) για 410 10x10km τετράγωνα με πάνω από 8.770 εγγραφές από 268 είδη.
Συνολικά, στο τέλος του προγράμματος, παρείχαμε στην Ευρωπαϊκή Συντονιστική Ομάδα του ΕΒΒΑ2 δεδομένα για 253 αναπαραγόμενα είδη σε 154 50x50km τετράγωνα της χώρας.
>> Δείτε εδώ το πόστερ με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα από τις συστηματικές καταγραφές για την Ελλάδα 2013-2016 που παρουσιάστηκε στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας (HELECOS) στη Θεσσαλονίκη
