Σύμφωνα με νέα έκθεση της BirdLife Europe [1] η ηλιακή και αιολική ενέργεια μπορούν να δαμαστούν με σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής χωρίς να βλάψουν τα πουλιά και την υπόλοιπη άγρια πανίδα και χλωρίδα της Ευρώπης, μόνο εφόσον εξαιρεθούν προληπτικά οι ευαίσθητες περιοχές.
Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. πρέπει να πάρουν ουσιαστικές πρωτοβουλίες για να γίνει η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) πραγματικά «πράσινη»: προσανατολισμός στον καλύτερο στρατηγικό σχεδιασμό και τη σωστή εκτίμηση των επιπτώσεων, αλλά και την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στις διαδικασίες διαβούλευσης. Σε αυτά τα συμπεράσματα καταλήγει η έκθεση 17 πρωτοπόρων ορνιθολογικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων από τις εξής χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Σλοβενία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Βέλγιο, Ισπανία Ιταλία και Ιρλανδία.
Η Έκθεση τονίζει ότι ως το 2020 πάνω από τα τέσσερα πέμπτα των επενδύσεων στην Ε.Ε. θα διοχετευτούν σε τεχνολογίες ΑΠΕ που έχουν «διαχειρίσιμα» ρίσκα για τη βιοποικιλότητα, όπως οι φωτοβολταϊκοί και αιολικοί σταθμοί [3]. Αντίθετα, τεχνολογίες όπως τα βιοκαύσιμα ή τα μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα έχουν αποδειχθεί πολύ υψηλού ρίσκου, με καταστροφικές επιπτώσεις για τη βιοποικιλότητα. Οι κυβερνήσεις όμως, και στις δύο περιπτώσεις έχουν δείξει ανεπαρκή κατανόηση για τις σοβαρές επιπτώσεις των προβληματικών και πρόχειρα σχεδιασμένων έργων για τα πουλιά και τους βιότοπους της Ευρώπης, αλλά κυρίως έχουν δείξει έλλειψη πολιτικής βούλησης ώστε αυτές να αποφευχθούν.
Χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες, οι σημερινοί αυξανόμενοι ρυθμοί επένδυσης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα θα τις καταστήσουν σημαντική πρόσθετη απειλή για την ήδη φθίνουσα βιοποικιλότητα της χώρας, ενώ οι προσδοκίες για αξιόλογη αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα θα μείνουν ανεκπλήρωτες. Είναι χαρακτηριστικό πως η ισχύουσα πολιτική χωροθέτησης αιολικών σταθμών έχει ως αποτέλεσμα περίπου το 30% των έργων να σταματούν λόγω τεκμηριωμένων ενστάσεων των τοπικών κοινωνιών και προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Παρότι κάποιες χώρες, όπως η Σκωτία και η Γερμανία έχουν ισχυρές πολιτικές ώστε να υλοποιήσουν στρατηγικό σχεδιασμό, άλλες, όπως η Βουλγαρία και η Ελλάδα, έχουν αποτύχεί ή αδιαφορήσει σε αυτόν τον τομέα και προχωρούν στην αδειοδότηση εξόφθαλμα ζημιογόνων έργων. Η Έκθεση τονίζει επίσης την ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας προτού σχεδιαστεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ σε μεγάλη κλίμακα.
«Η αύξηση του ποσοστού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί ένα σημαντικό στόχο για την Ελλάδα.. Η επίτευξή του όμως απαιτεί τη ριζική αναδιάρθρωση του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού. Οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ - και κυρίως οι αιολικοί σταθμοί – δεν πρέπει να αποτελούν απειλή για τη βιοποικιλότητα. Η έκθεση της BirdLife Europe αποτελεί θεμελιώδες ανάγνωσμα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ανά την Ευρώπη, καθώς οι ΑΠΕ βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής και θα πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε η ανάπτυξή τους να είναι συμβατή με την προστασία της φύσης και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.»τονίζει ο Αποστόλης Καλτσής, Πρόεδρος ΔΣ της Ορνιθολογικής.
Περισσότερες πληροφορίες:
Μαλαμώ Κορμπέτη, Υπ. Θεμάτων Πολιτικής Περιβάλλοντος, τηλ. 210 8228704 & 210 8227937, email: mkorbeti@ornithologiki.gr
Παρατηρήσεις για τους συντάκτες
[1] BirdLife Europe (2011) Meeting Europe’s Renewable Energy Targets in Harmony with Nature (συντάκτες Scrase I. και Gove B.), RSPB, Sandy, Ηνωμένο Βασίλειο. Η έκθεση παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στις 22 Νοεμβρίου 2011 στο Ξενοδοχείο Bedford στις Βρυξέλλες στην οποία τοποθετήθηκαν οι Διευθύνσεις Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμης Ενέργειας. Λεπτομέρειες για την εκδήλωση και πρόσβαση στην έκθεση στο: https://www.birdlife.org/eu/eu_events.html
[2] Stichting BirdLife Europe
Η BirdLife International είναι μια παγκόσμια Ομοσπονδία ορνιθολογικών οργανώσεων που αγωνίζεται για τη διατήρηση των πουλιών και της βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Η ομοσπονδία BirdLife έχει εταίρους σε 117 χώρες. Η BirdLife Europe υποστηρίζει τους εταίρους της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας και σε 45 κράτη της Ε.Ε. και εκτός. https://europe.birdlife.org
[3] Συγκεκριμένα για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών, σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία, οι κύριες αρνητικές επιπτώσεις στα πουλιά είναι:
· Άμεση θνησιμότητα η οποία προκαλείται από πρόσκρουση των πουλιών στις ανεμογεννήτριες και στις σχετιζόμενες υποδομές.
· Καταστροφή και απώλεια κατάλληλου αναπαραγωγικού βιοτόπου λόγω των επεμβάσεων που απαιτούνται για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των σχετιζόμενων υποδομών (διανοίξεις δρόμων κ.α.).
· Εμπόδιο σε βασικές βιολογικές ανάγκες των πουλιών. Τα αιολικά πάρκα αποτελούν εμπόδιο μεταξύ των περιοχών τροφοληψίας, διαχείμασης, αναπαραγωγής, πτερόρροιας, η περιοχών κουρνιάσματος.
· Ενόχληση και εκτοπισμός των πουλιών γύρω από τις ανεμογεννήτριες ή αποκλεισμός από όλη την επικράτεια του αιολικού πάρκου, με αποτέλεσμα την επιδείνωση των ζωτικών λειτουργιών τους.
