Ανακαλύπτοντας τα μυστικά του βάλτου: Καταμέτρηση των αναπαραγόμενων υδρόβιων πουλιών του Αμβρακικού Κόλπου… και μερικών λαθροθήρων

Τα αποτελέσματα εκτενούς εργασίας πεδίου για την καταμέτρηση των αναπαραγόμενων υδρόβιων πουλιών του Αμβρακικού Κόλπου επιβεβαιώνουν τη μεγάλη σημασία του υγροτόπου διεθνούς σημασίας για τα υδρόβια πουλιά της χώρας: πρόκειται για τη σημαντικότερη περιοχή σε εθνικό επίπεδο για την αναπαραγωγή του Γελαδάρη, της Χαλκόκοτας, της Βαλτόπαπιας, του Πορφυροτσικνιά, της Λαγγόνας και του Γκισαριού, και ιδιαιτέρως σημαντική για την αναπαραγωγή του Λευκοτσικνιά και της Χουλιαρομύτας.

Με απευθείας μετρήσεις από εποπτικά σημεία αλλά και συμπληρωματικές μεθόδους καταγραφής, όπως χρήση ΣμηΕα (drones) αλλά και κανό, οι ερευνητές της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας "σάρωσαν" τους δαιδαλώδεις καλαμιώνες του Αμβρακικού Κόλπου για να εκτιμήσουν τους πληθυσμούς 22 υδρόβιων και παρυδάτιων ειδών πουλιών που φωλιάζουν στην περιοχή.

Παρά το γεγονός ότι ο Αμβρακικός Κόλπος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους υγρότοπους της Ελλάδας, γνωστός για τους μεγάλους πληθυσμούς ειδών πουλιών που φιλοξενεί, το πρόγραμμα αυτό παρακολούθησης αποτελεί την πιο εκτενή και αναλυτική καταγραφή των αναπαραγόμενων ειδών ορνιθοπανίδας των βάλτων γλυκού νερού και των καλαμιώνων της περιοχής που έχει γίνει έως σήμερα.

Πουλιά όπως οι ερωδιοί, οι Χαλκόκοτες και οι Λαγγόνες φωλιάζουν αποικιακά, σε μεγάλες συνήθως συγκεντρώσεις, πάνω σε δένδρα ή στους καλαμιώνες. Συχνά, οι αποικίες αυτές είναι μικτές, δηλαδή διαφορετικά είδη φωλιάζουν μαζί, σε ιδιαίτερα κοντινές αποστάσεις.

Στην περιοχή μελέτης εντοπίστηκαν τέσσερις τέτοιες αποικίες από τις οποίες οι δύο ήταν στον βάλτο της Ροδιάς σε εκτεταμένους καλαμιώνες, ενώ οι άλλες δύο ήταν στην περιοχή του Ψαθοτοπίου, σε Aρμυρίκια. Η μεγαλύτερη αποικία βρέθηκε στη Ροδιά (στο βόρειο τμήμα) με 3.603 ζευγάρια συνολικά από επτά (7) είδη, ενώ η αποικία με τα περισσότερα είδη ήταν πάλι στη Ροδιά (η νοτιότερη του βάλτου) με οκτώ (8) διαφορετικά είδη πουλιών και συνολικά 1.292 ζευγάρια. Και στις τέσσερις αποικίες η Λαγγόνα ήταν το πιο πολυάριθμο είδος, το οποίο μαζί με τις Χουλιαρομύτες, τους Γελαδάρηδες και κάποιους Λευκοτσικνιάδες ήδη εγκαθίσταται στις αποικίες για αναπαραγωγή από τα τέλη Μαρτίου.

Αναλυτικότερα, επιβεβαιώθηκε πως τουλάχιστον 2.754 ζευγάρια Λαγγόνας αναπαράγονται στην περιοχή. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό αναπαραγόμενων ζευγαριών του είδους πανελλαδικά, αν και τα επίσημα στοιχεία για την περιοχή, που έχουν χρόνια να αναθεωρηθούν, αναφέρουν μόλις  2-430 ζευγάρια.

Με εντυπωσιακούς αριθμούς ακολουθούν ο Λευκοτσικνιάς με 972 ζευγάρια, ο Γελαδάρης με 872 ζευγάρια, η Χουλιαρομύτα με 576 ζευγάρια, ο Κρυπτοτσικνιάς (198 ζευγάρια), ο Νυχτοκόρακας (153 ζευγάρια), ο Πορφυροτσικνιάς (92 ζευγάρια) και η Χαλκόκοτα (275 ζευγάρια).  

Επιπρόσθετα, καταγράφηκαν ιδιαίτερα σημαντικοί αναπαραγόμενοι πληθυσμοί από απειλούμενα, σε εθνικό ή/και παγκόσμιο επίπεδο, είδη όπως η Βαλτόπαπια (84 ζευγάρια), το Γκισάρι (56 ζευγάρια).

Ιδιαίτερα όσον αφορά τη Βαλτόπαπια, ήταν ένα από τα απειλούμενα υδρόβια είδη με αξιόλογο αναπαραγόμενο πληθυσμό στη Ροδιά και μάλιστα στα ανατολικότερα τμήματα του βάλτου και κατά μήκος των πλημμυρικών πεδίων του Λούρου, εκτάσεις οι οποίες δέχονται σημαντικές ποσότητες γλυκών νερών. Το Γκισάρι διατηρεί αναπαραγόμενους πληθυσμούς τόσο στα γλυκά νερά του βάλτου όσο και σε εκτάσεις με πιο υφάλμυρα νερά στα δυτικά και τα νότια. Επίσης, 445 ζευγάρια από Φαλαρίδες βρέθηκαν να αναπαράγονται στις εν λόγω περιοχές.

Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε η παρουσία αναπαραγωγής Νεροχελίδονων (31 ζευγάρια), Καλαμοκανάδων, Ποταμογλάρονων, Νανογλάρονων και Γελογλάρονων. Γι’ αυτά τα παρυδάτια είδη, οι συνολικοί αριθμοί που φιλοξενούνται στον Αμβρακικό αναμένεται να είναι αρκετά μεγαλύτεροι καθώς πολλές περιοχές κατάλληλες για φώλιασμα δεν καλύφθηκαν από τη συγκεκριμένη μελέτη που είχε ως κύριο στόχο τα υδρόβια πουλιά.

Τα ευχάριστα νέα ακολούθησε η δυσάρεστη επιβεβαίωση ότι αυτή η τόσο σημαντική περιοχή, δεν χαίρει καμίας ουσιαστικής προστασίας. Κατά τη διάρκεια των καταγραφών βρεθήκαμε μάρτυρες πολλαπλών περιστατικών λαθροθηρίας στον βάλτο της Ροδιάς με χρήση πλωτών μέσων, από τα οποία οι λαθροθήρες κυνηγούσαν διάφορα είδη πάπιας όπως και τους νεοσσούς αυτών. Στα είδη αυτά συμπεριλαμβάνονταν και απειλούμενα είδη όπως η Βαλτόπαπια και το Γκισάρι.

Η θερινή λαθροθηρία έρχεται να προστεθεί σε αυτή του χειμώνα που  τακτικά ασκείται στην περιοχή, ενώ προστίθεται και το νόμιμο κυνήγι το οποίο επιτρέπεται σε ζώνες εντός της προστατευόμενης περιοχής. Η Πολιτεία, μάλιστα, θεώρησε πως τα πράγματα βαίνουν τόσο καλώς στην περιοχή, που επέτρεψε το κυνήγι σε μια επιπλέον περιοχή στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου, τον Σεπτέμβριο του 2024!

Έτσι λοιπόν στον Αμβρακικό Κόλπο, έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της χώρας, συμβαίνει το παράδοξο να ασκείται διαρκώς μια τεράστια πίεση στη σημαντική ορνιθοπανίδα που φιλοξενεί και καμία απολύτως προστασία για ένα από τα κύρια προστατευτέα αντικείμενά του, τα υδρόβια πουλιά!

Πίνακας: Πληθυσμός των αναπαραγόμενων ειδών πουλιών στη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς και το Ψαθοτόπι

* Για τα είδη αυτά ο αναπαραγόμενος πληθυσμός στις περιοχές μελέτης έχει υποεκτιμηθεί λόγω κρυπτικής συμπεριφοράς (Μικροτσικνιάς) ή επιλογής θέσεων φωλιάσματος σε εκτάσεις κυρίως περιφερειακά των περιοχών μελέτης (Γελογλάρονο)

** Αρσενικά σε κάλεσμα

Μπορείτε να δείτε τη μελέτη «Πληθυσμιακή κατάσταση των αναπαραγόμενων υδρόβιων πουλιών στα έλη Ροδιάς και Ψαθοτοπίου του Αμβρακικού Κόλπου κατά την αναπαραγωγική περίοδο 2024»

ΕΔΩ