Η δημοσιοποίηση της διαφαινόμενης πρόθεσης της Κυβέρνησης να διευρύνει, έστω και μεταβατικά, την εκτός σχεδίου δόμηση έχει προκαλέσει οξείες αντιδράσεις – πράγμα αξιοσημείωτο για σχέδιο νόμου που δεν έχει καν ακόμα δημοσιευθεί. Αυτό και μόνο δείχνει ότι σημαντικό τμήμα της κοινωνίας είναι αντίθετο στην περαιτέρω οικοπεδοποίηση της ελληνικής υπαίθρου και στην ανεξέλεγκτη και άναρχη διεύρυνση των οικισμών.
Θυμίζουμε ότι κατά το Σύνταγμα η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Επίσης, όπως έχει πρόσφατα διαγνώσει η ολομέλεια του ΣτΕ, το Σύνταγμα εισάγει θεμελιώδη διαφοροποίηση μεταξύ των εντός σχεδίου περιοχών, οι οποίες προορίζονται για δόμηση, και των εκτός σχεδίου περιοχών, οι οποίες δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού. Στις εκτός σχεδίου περιοχές, η δόμηση μόνο κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται.
Η υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει περιορισμούς στην εκτός σχεδίου δόμηση, συμβατούς με τη συνταγματική επιταγή, ενώ ήδη βρίσκονται σε προετοιμασία Ειδικά και Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για την εξυπηρέτηση αναγκών πρόσθετης δόμησης. Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού είναι η μόνη συμβατή με το Σύνταγμα κατεύθυνση για τον σχεδιασμό του χώρου στην Ελλάδα, προβλέποντας, μεταξύ άλλων, και τη συνεισφορά της ιδιοκτησίας στην πολεοδομική ενεργοποίηση.
Η εκτός σχεδίου δόμηση μέχρι σήμερα έχει τεκμηριωμένα συσχετιστεί με συγκεκριμένα προβλήματα υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος όπως, διάνοιξη δρόμων σε ευαίσθητες παράκτιες και δασικές περιοχές, μπάζωμα ρεμάτων και παραλιακής ζώνης, προβλήματα πυρκαγιών από καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και «αναπτυξιακά» προβλήματα όπως απώλεια παραγωγικής γεωργικής γης, αύξηση κόστους αποκομιδής σκουπιδιών από τους κατά τόπους δήμους, αύξηση κόστους επεκτάσεων δικτύου ύδρευσης κ.ο.κ. Επίσης, υπενθυμίζεται ότι ο έλεγχος εφαρμογής των διατάξεων της εκτός σχεδίου δόμησης και των σχετικών περιβαλλοντικών όρων είναι ανεπαρκής, ενώ δεν έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί διοικητικές αποφάσεις απομάκρυνσης αυθαιρεσιών που σχετίζονται με την εκτός σχεδίου δόμηση, όπως δρόμοι και κτίσματα σε προστατευόμενες περιοχές (π.χ. Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, Περιοχή Προστασίας της Φύσης στον Κυπαρισσιακό Κόλπο κ.α.).
Για λόγους που τίθενται στην κρίση των πολιτών, η κυβέρνηση φαίνεται ότι επιλέγει να προλάβει την θέσπιση των πολεοδομικών σχεδίων δημιουργώντας συνθήκες ανεξέλεγκτης επέκτασης της εκτός σχεδίου δόμησης. Εφόσον υλοποιηθεί, η επιλογή αυτή θα βλάψει ανεπανόρθωτα την ελληνική φύση, θα πλήξει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές αειφόρου ανάπτυξης, ενώ, προφανώς, θα είναι ευάλωτη σε συνταγματικό έλεγχο, προκαλώντας ανασφάλεια για τους ισχύοντες κανόνες. Αυτή η επιλογή της Κυβέρνησης επιβαρύνει την ελληνική φύση και το τοπίο, που αποτελούν τους κύριους πόρους της αειφόρου ανάπτυξης, αλλά και τουρισμού, της χώρας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει κατακόρυφα την τρωτότητα των εκτός σχεδίου περιοχών στις αναμενόμενες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης καθώς και το ενεργειακό τους αποτύπωμα.
Οι υπογράφουσες Περιβαλλοντικές Οργανώσεις ζητούν αφενός να μην κατατεθούν οι φημολογούμενες προτάσεις και η κυβέρνηση να επιταχύνει και να υποστηρίξει την ολοκλήρωση του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού και αφετέρου την έναρξη ουσιαστικού και ευρείας συμμετοχής ανοιχτού διαλόγου για την ορθολογική αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκτός σχεδίου δόμησης.
Οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις:
- ΑΝΙΜΑ
- ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
- ΑΡΧΕΛΩΝ
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
- Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
- Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία
- Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
- Καλλιστώ
- Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA)
- Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
- Greenpeace
- MEDASSET
- WWF Ελλάς
