Διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα μη γνωρίζοντας σύνορα πάνω από ερήμους, βουνά, θάλασσες, πόλεις και χωριά...
Γνωρίστε μερικούς από τους φτερωτούς πρωταθλητές της μετανάστευσης:
1 | Κοκκινοσκαλίδρα
Η μεγαλύτερη σκαλίδρα που παρατηρείται στη χώρα μας, μπορεί να καλύψει έως και 8.000 χλμ χωρίς να κάνει στάση, ταξιδεύοντας κάθε χρόνο από τους τόπους αναπαραγωγής στην τούνδρα της Σιβηρίας ως τις ακτές της Δυτικής Αφρικής όπου ξεχειμωνιάζει!
Για να το καταφέρει αυτό, η Κοκκινοσκαλίδρα χρειάζεται να τραφεί εντατικά στα λίγα μέρη που σταματά για ανεφοδιασμό στη χώρα μας (όπως οι παράκτιοι υγρότοποι της Θράκης και της Δυτικής Ελλάδας). Υπολογίζεται ότι μέχρι και το 80% του συνολικού της βάρους μπορεί να αποτελεί λίπος την εποχή της μετανάστευσης. Καθώς το μέγιστο βάρος που έχει μετρηθεί κατά την περίοδο της μετανάστευσης είναι τα 220 γραμμάρια, κάθε γραμμάριο είναι ζωτικής σημασίας! Δε θα το πάρει σε μπόι, αλλά σε περισσότερα χιλιόμετρα ανά πτήση.
Στην Ελλάδα, οι Κοκκινοσκαλίδρες παρατηρούνται κυρίως το φθινόπωρο (Αύγουστο έως Οκτώβριο), ενώ ορισμένα άτομα ξεχειμωνιάζουν στο Μεσολόγγι, τον Αμβρακικό, το Πόρτο Λάγος και το Δέλτα του Έβρου.
2 | Αμπελουργός
Εμβληματικό πουλί των παραδοσιακών αγροτικών εκτάσεων, ο Αμπελουργός (γνωστός και ως Κρασοπούλι) παραμένει στη χώρα μας για πολύ λίγο σχετικά χρονικό διάστημα, ουσιαστικά από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, αλλά κάνει τόσο αισθητή την παρουσία του με το έντονο χρώμα των αρσενικών και το μελωδικό τραγούδι που ακούγεται σχεδόν ασταμάτητα, που αναπληρώνει και με το παραπάνω τη σύντομη παρουσία του στην Ελλάδα!
Φωλιάζει σε αγροτικές εκτάσεις (αμπελώνες, οπωρώνες κ.ά.) αλλά και σε ξηρές περιοχές με θάμνους και διάσπαρτα δέντρα. Σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστευτικών ειδών, ο Αμπελουργός ξεχειμωνιάζει στην Ινδία και όχι στην Αφρική, διανύοντας περισσότερα από 5.000 χλμ. σε κάθε μεταναστευτική διαδρομή.
Δυστυχώς, απειλείται από την εντατικοποίηση των καλλιεργειών (εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων, επικράτηση μονοκαλλιεργειών, αφαίρεση δέντρων και φυτοφραχτών) ενώ σημαντικό παραμένει, κατά τόπους, το πρόβλημα της παράνομης παγίδευσής τους από αμετανόητους «πουλοπιάστες» που έχει κολλήσει το μυαλό τους σε αναχρονιστικές & βάναυσες πρακτικές περασμένων εποχών.
3 | Ορτύκι
Ένα πουλερικό που σπάει τα στερεότυπα της σωματικής εμφάνισης των πρωταθλητών στους αγώνες δρόμου!
Μικρό, στρουμπουλό και με κοντές φτερούγες, το Ορτύκι δεν “ξεκολλάει” από το έδαφος παρά μόνο λίγο πριν το πατήσεις. Κι όμως, το ίδιο πουλί διανύει ένα πολύ μεγάλο ταξίδι κάθε άνοιξη, όταν μεταναστεύει από την Αφρική για να έρθει στην Ευρώπη να αναπαραχθεί και κάθε φθινόπωρο που επιστρέφει στην Αφρική. Το επίτευγμα αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι ταξιδεύει κυρίως νύχτα, στηριζόμενο εξ ολοκλήρου στις δυνάμεις του, διασχίζοντας την έρημο Σαχάρα και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Στην Ελλάδα, αναπαράγεται σε αγροτικές εκτάσεις, λοφώδεις περιοχές με ανοιχτή βλάστηση και οροπέδια, ενώ αρκετά άτομα στη νότια χώρα φαίνεται να παραμένουν όλο τον χρόνο. Και, μεταξύ μας, πολύ καλά κάνουν γιατί πέραν των κινδύνων που ενέχει ένα ταξίδι πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων λόγω των καιρικών συνθηκών και των θηρευτών, καραδοκεί και ο άνθρωπος που με κάθε νόμιμο και παράνομο τρόπο προσπαθεί να τα παγιδεύσει ή θανατώσει.
Στις ακτές της Βόρειας Αφρικής τοποθετούν δίχτυα μήκους πολλών χιλιομέτρων για να πιάνουν Ορτύκια και η χρήση ηχομιμητικών συσκευών έχει αυξήσει κατά πολύ τους αριθμούς που πιάνονται. Και στην Ελλάδα όμως, τα παράνομα “κασετοφωνάκια” αντιλαλούν σε πολλά σημεία της υπαίθρου κάθε φθινόπωρο…
4 | Σταχτοπετρόκλης
Τα απίθανα ταξίδια του Σταχτοπετρόκλη φανερώνουν ότι η “πατρίδα” των μεταναστευτικών πουλιών δεν είναι ο τόπος όπου δημιουργούν οικογένεια αλλά, αντίθετα, είναι ο τόπος όπου κατά κανόνα ξεχειμωνιάζουν!
Τα περισσότερα μεταναστευτικά πουλιά εκμεταλλεύτηκαν τα νέα εδάφη της Ευρώπης που αποκαλύφθηκαν μετά από την υποχώρηση των τελευταίων παγετώνων. Εξακολουθούν όμως να επιστρέφουν στην “πατρίδα” τους. Ο Σταχτοπετρόκλης πήγε ένα βήμα (ένα πέταγμα για την ακρίβεια!) παραπέρα. Κάποιοι φθάνουν στις απέναντι ακτές της Αμερικής (τόσο προς τη Γροιλανδία, ενώ άλλοι περνούν και από τη Σιβηρία στην Αλάσκα). Εξακολουθούν όμως να επιστρέφουν κάθε χειμώνα στην “πατρίδα” τους στην Αφρική. Κάποια μέρα ίσως ανακαλύψουν ότι μπορούν να βρουν φιλόξενα εδάφη τον χειμώνα πολύ πιο κοντά τους (στη Λατινική Αμερική για παράδειγμα)!
Tip: Οι Σταχτοπετρόκληδες που επιστρέφουν από την Αμερική μάς έχουν δώσει ενδιαφέροντα στοιχεία και για τον ρόλο του ανέμου κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης. Εάν έχουν “ούριο” άνεμο χάνουν λιγότερο βάρος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σε σχέση με έναν μετωπικό άνεμο που τους σπρώχνει πίσω. Πουλιά 40 γραμμαρίων από τη Γροιλανδία φθάνουν στις απέναντι ακτές της Ευρώπης έχοντας βάρος 25-27 γρ. εάν είχαν ούριο άνεμο στη διαδρομή τους και 21-23 γρ. εάν είχαν μετωπικό άνεμο…
5 | Διπλομπεκάτσινο
Τα Διπλομπεκάτσινα αποτελούν τους ταχύτερους φτερωτούς ταξιδευτές, καθώς μέσω τηλεμετρίας βρέθηκε πως καλύπτουν τη διαδρομή Β. Ευρώπη – υποσαχάρια Αφρική (~7000 χλμ.) σε μόλις δύο ημέρες, με μέση ωριαία ταχύτητα σχεδόν 100 χλμ.!
Το Διπλομπεκάτσινο επισκέπτεται τη ΒΑ Ευρώπη και ΒΔ Ασία (από την Πολωνία και τη Σκανδιναβία μέχρι τη Δυτ. Ρωσία) κάθε άνοιξη και διαχειμάζει στη Νότια Αφρική. Μεμονωμένα άτομα παρατηρούνται και στη χώρα μας.
Η παρατήρησή του δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση λόγω της κρυπτικής συμπεριφοράς του, καθώς και λόγω του ότι κάνει ελάχιστες στάσεις κατά τη διάρκεια του ταξιδιού -μπορεί να κάνει συνεχή πτήση για μέχρι και 96 ώρες! Μοιάζει πολύ με το κοινό Μπεκατσίνι όμως έχει μικρότερο ράμφος και στίγματα που κατεβαίνουν μέχρι χαμηλά στην κοιλιά.
6 | Ασπροπάρης
Ο μόνος γύπας της Ευρώπης που μεταναστεύει, διανύει κάθε χρόνο περισσότερα από 5.000 χλμ. από την υποσαχάρια Αφρική για να φωλιάσει στα βράχια της Ελληνικής υπαίθρου.
Στην Ήπειρο τον αποκαλούν Κουκάλογο (αφού σύμφωνα με τον μύθο κουβαλά στην πλάτη του τον τεμπέλη Κούκο από την Αφρική), στη Θεσσαλία Τυροκόμο, στη Θράκη Άκπαμπα ή μικρό καρτάλι... Παντού όμως θεωρείται προάγγελος της άνοιξης και ο ερχομός του είναι ευοίωνο σημάδι.
Με μόλις 4 ζευγάρια να απομένουν στην Ελλάδα είναι το πιο απειλούμενο είδος πουλιού της χώρας, δίνοντας καθημερινά μια άνιση μάχη με δηλητηριασμένα δολώματα, ηλεκτροφόρα καλώδια, πτερύγια ανεμογεννητριών και άλλες απειλές...
Δείτε περισσότερα: https://ornithologiki.gr/el/oi-draseis-mas/diatirisi-erevna/prostatevomena-eidi/68-asproparis
7 | Θαλασσολιμόζα
Αυτός ο καταπληκτικός μετανάστης μεγάλων αποστάσεων μπορεί να πετά ασταμάτητα, ακόμα και καλύπτοντας αποστάσεις που αγγίζουν τα 13.000 χλμ, από την Αλάσκα μέχρι τη Νέα Ζηλανδία, χωρίς ούτε μία στάση, για φαγητό, νερό ή ξεκούραση! Για να το καταφέρει αυτό, διπλασιάζει σχεδόν το βάρος της πριν από κάθε ταξίδι, ώστε να έχει αποθέματα ενέργειας, και παράλληλα μπορεί, χάρη στην ανατομία της, να συρρικνώνει τα εσωτερικά της όργανα ώστε να μειώνει το βάρος της κατά την πτήση.
Από το 2020, το ρεκόρ κατέχει μια αρσενική Θαλασσολιμόζα που διένυσε 12.854 χιλιόμετρα, από την Αλάσκα στη Νέα Ζηλανδία, μετά από 224 ώρες συνεχούς πτήσης!
Οι δικές μας, Ευρωπαίες, Θαλασσολιμόζες δεν κάνουν τέτοια θαυμαστά non-stop ταξίδια αλλά παραμένουν μία από τις πιο ωραίες (και ακριβοθώρητες) φτερωτές παρουσίες στους ελληνικούς υγρότοπους.