Η Συνθήκη Ραμσάρ, τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 1975 και ήταν η πρώτη σύμβαση που ασχολήθηκε αποκλειστικά με την προστασία των βιοτόπων. Η συνθήκη πήρε το όνομά της από την ομώνυμη πόλη του Ιράν, όπου υπεγράφη και ήταν η πρώτη διεθνής προσπάθεια για τη διατήρηση των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων ως χώρων διαβίωσης των υδρόβιων πουλιών.
Οι κύριες υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα μέρη είναι:
1) Να οριοθετήσουν κατάλληλους υγροτόπους μέσα στα όρια της εδαφικής επικράτειάς τους που θα περιληφθούν σε έναν κατάλογο Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας (Aρθρο 2,1).
2) Να καθορίσουν και να εφαρμόσουν τέτοιο σχεδιασμό ώστε να προωθήσουν τη διατήρηση των υγροτόπων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο αυτό και την -κατά το δυνατόν- ορθολογική χρήση των υγροτόπων εντός της εδαφικής τους επικράτειας (Αρθρο 3,1).
3) Να προωθήσουν την προστασία των υγροτόπων και της υδρόβιας ορνιθοπανίδας οριοθετώντας προστατευόμενες περιοχές σε υγροτόπους, είτε συμπεριλαμβάνονται είτε όχι, και παρέχοντας επαρκή μέσα για την φύλαξή τους (Αρθρο 4,1).
4) Κάθε συμβαλλόμενο κράτος πρέπει να οριοθετήσει τουλάχιστον μία περιοχή που να συμπεριληφθεί στον κατάλογο κατά τη στιγμή που υπογράφει τη Συνθήκη (Αρθρο 2,4).
Από τις συμβάσεις ή οδηγίες που περιγράφονται εδώ, η Ramsar είναι αυτή που καλύπτει την ευρύτερη γεωγραφική έκταση. Έχει 138 συμβαλλόμενα μέρη και 864 περιοχές συμβάλλοντας σημαντικά στην διατήρηση πολλών υγροτόπων. Η Σύμβαση έχει επίσης εισάγει την έννοια της «ορθολογικής χρήσης» που αναφέρεται σε όλους τους υγροτόπους μιας χώρας, είτε περιλαμβάνονται στον κατάλογο είτε όχι, και έχει ευρεία απήχηση.
Η Ελλάδα ήταν η 7η χώρα που υπέγραψε και ενεργοποίησε την Σύμβαση Ramsar με το Ν.Δ. 191/74, έχοντας εντάξει δέκα μεγάλες υγροτοπικές περιοχές στον Κατάλογο Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας: το Δέλτα Έβρου, τις Λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα, τη λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος και τις θρακικές λιμνοθάλασσες, το Δέλτα Νέστου, τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, την Κερκίνη, τη Μικρή και τη Μεγάλη Πρέσπα, το Δέλτα του Αξιού, του Λουδία και Αλιάκμονα και την παρακείμενη Αλυκή Κίτρους, τον Αμβρακικό Κόλπο, τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και τους υγρότοπους στο Κοτύχι και στη Στροφυλιά.
Οι υγρότοποι της Ελλάδας
Από τις λίμνες διεθνούς σημασίας του Βορρά μέχρι τους μικρούς νησιωτικούς υγρότοπους και τα αστικά ρέματα, οι υγρότοποι αποτελούν πολύτιμο καταφύγιο για εκατοντάδες είδη πουλιών και χιλιάδες άλλους οργανισμούς. Όλοι αυτοί οι μεγάλοι και μικροί υγρότοποι συνθέτουν μερικά από τα ομορφότερα τοπία της χώρας μας και, ταυτόχρονα, αποτελούν περιοχές με σπουδαία αξία και σημασία.
Οι υγρότοποι επιτελούν μια σειρά από πολύτιμες οικολογικές λειτουργίες: φιλοξενούν μια πλούσια βιοποικιλότητα, συγκρατούν το νερό της βροχής εμπλουτίζοντας με αυτό τον υδροφόρο ορίζοντα, επιδρούν θετικά στο μικροκλίμα αμβλύνοντας τις ακραίες θερμοκρασιακές τιμές και στηρίζουν ένα μεγάλο εύρος ανθρώπινων δραστηριοτήτων (αλιεία, κτηνοτροφία, γεωργία κ.α.). Επίσης, ως δεξαμενές άνθρακα, οι υγρότοποι μπορούν να αποτελέσουν σημαντική ασπίδα στην προσπάθεια ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
