Τραγικό τέλος είχε η πορεία νεαρού Σπιζαετού που γεννήθηκε στην Άνδρο και παρακολουθούνταν με δορυφορικό πομπό στο πλαίσιο ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE: ο απειλούμενος αετός έπεσε θύμα ηλεκτροπληξίας στον Θεσσαλικό κάμπο, στην προσπάθειά του να ξεκουραστεί σε κάποιον από τους πυλώνες μεταφοράς ρεύματος της περιοχής.
Ο άτυχος αετός είχε γεννηθεί την άνοιξη του 2019 στην Άνδρο και στους λίγους μήνες της ζωής του πρόλαβε να κάνει ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, αναζητώντας κατάλληλα μέρη για τροφή και καταφύγιο. Έφτασε μέχρι τις ακτές της Αλβανίας όπου παρέμεινε για έναν περίπου μήνα και στη συνέχεια επέστρεψε και πάλι νότια, κάνοντας μια εντυπωσιακή «βόλτα» πάνω από το κέντρο της Αθήνας πριν να εγκατασταθεί προσωρινά στις πεδιάδες της κεντρικής Ελλάδας, όπου και τελικά έχασε τη ζωή του. Το πουλί διακομίσθηκε στον Σύλλογο Περίθαλψης Άγριων Ζώων ΑΝΙΜΑ για νεκροψία και στη συνέχεια στάλθηκε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για τοξικολογικές εξετάσεις.
Η διαδρομή του νεαρού Σπιζαετού από το νησί της Άνδρου, όπου γεννήθηκε, μέχρι τις ακτές της Αλβανίας και την επιστροφή του στην Ελλάδα, όπου και βρήκε τραγικό θάνατο στην περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου
Η ηλεκτροπληξία αποτελεί κρίσιμη απειλή για τον Σπιζαετό. Πλήθος μελετών αλλά και τα αποτελέσματα πολλών ερευνητικών προγραμμάτων για το είδος στην περιοχή της Μεσογείου επιβεβαιώνουν πως σε αρκετές περιοχές η ηλεκτροπληξία αποτελεί την κυριότερη απειλή, ιδιαίτερα για τα ανήλικα πουλιά όταν μετά την αναπαραγωγική περίοδο διασπείρονται μακριά από την περιοχή της φωλιάς και επισκέπτονται συχνά περιοχές με έντονη ανθρώπινη παρουσία.
Δυστυχώς, το πρόβλημα φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό και στην Ελλάδα. Ήδη από την έναρξη της υλοποίησης του Προγράμματος LIFE Bonelli EastMed για το είδος (2018), δύο ανήλικοι Σπιζαετοί έχουν βρεθεί νεκροί από ηλεκτροπληξία (Τήλος και Θεσσαλικός κάμπος). Το πρόβλημα προφανώς και είναι πολύ μεγαλύτερο μιας και στην αντίληψή μας πέφτει ένα πολύ μικρό ποσοστό των πραγματικών περιστατικών, λόγω δυσκολίας εντοπισμού των νεκρών πουλιών. Είναι συχνές περιπτώσεις κατά τις οποίες δασικές πυρκαγιές που αποδίδονται σε «άγνωστα αίτια», ξεκινούν από ηλεκτροπληξίες πουλιών κάτω από πυλώνες. Δυστυχώς για το θέμα της μόνωσης τέτοιων επικίνδυνων πυλώνων, ελάχιστες ενέργειες έχουν γίνει στη χώρα μας από τους αρμόδιους φορείς. Ιδιαίτερα όσον αφορά στην περίπτωση του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύεται ότι παρά το γεγονός ότι μεγάλο τμήμα του καλύπτεται από Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα (περιοχές Natura 2000), αποτελεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη παγίδα ηλεκτροπληξίας για τα αρπακτικά πουλιά: οι εκτενείς, αγροτικές εκτάσεις της περιοχής παρέχουν πλούσια τροφή στα αρπακτικά πουλιά, που συγκεντρώνονται εκεί κάθε χειμώνα σε μεγάλους αριθμούς. Εξαιτίας όμως της απουσίας ψηλών δέντρων ή βράχων, οι μόνες θέσεις που είναι διαθέσιμες για να κουρνιάσουν ή να εποπτεύσουν τον χώρο είναι ανθρωπογενείς κατασκευές όπως πυλώνες και κολώνες μεταφοράς ρεύματος, γεγονός που τα καθιστά εξαιρετικά ευάλωτα στην ηλεκτροπληξία.
Η περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου όπου πέθανε λόγω ηλεκτροπληξίας ο νεαρός Σπιζαετός
Θύματα ηλεκτροπληξίας πέφτουν κάθε χρόνο και πολλά άλλα είδη αρπακτικών πουλιών, ανάμεσα στα οποία σπάνια και απειλούμενα είδη, όπως ο Ασπροπάρης, ο Στικταετός, ο Φιδαετός, ο Μπούφος, και ο Ψαραετός. Εκτός των αρπακτικών, συχνές είναι οι περιπτώσεις ηλεκτροπληξίας και άλλων μεγαλόσωμων πουλιών όπως οι Πελαργοί, τα κορακοειδή και οι γλάροι.
Η τοποθέτηση δορυφορικών πομπών σε νεαρούς Σπιζαετούς στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE Bonelli EastMed αναμένεται να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τις περιοχές επικινδυνότητας για το είδος και δυστυχώς να «αποκαλύψει» νέα περιστατικά ηλεκτροπληξίας. Με τη συνεργασία του ΔΕΔΔΗΕ, δράσεις μετριασμού του κινδύνου ηλεκτροπληξίας, όπως η μόνωση των επικίνδυνων πυλώνων και η σήμανση των καλωδίων, θεωρούνται κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση του απειλούμενου αυτού είδους και αποτελούν έναν από τους κύριους στόχους του Προγράμματος, ενώ αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην προστασία και πλήθους άλλων ειδών που πέφτουν θύματα ηλεκτροπληξίας.
Στον Σπιζαετό είχε τοποθετηθεί φέτος τον Ιούνιο στην Άνδρο δορυφορικός πομπός από την Ομάδα του Προγράμματος LIFE Bonelli eastMed
Σημειώσεις:
Ο Σπιζαετός είναι ένα μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους αρπακτικό πουλί με μόνιμη παρουσία στην Ελλάδα. Αποτελεί είδος απειλούμενο με εξαφάνιση: έχει χαρακτηριστεί ως Τρωτό σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται Σχεδόν Απειλούμενο (NT) είδος. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός του εκτιμάται σε 100-140 ζευγάρια.
Το Πρόγραμμα LIFE Bonelli eastMed «Διαχείριση και Διατήρηση των Πληθυσμών του Σπιζαετού στην Ανατολική Μεσόγειο» (LIFE17 NAT/GR/000514) στοχεύει στην αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων απειλών για τον Σπιζαετό στην Ελλάδα και την Κύπρο, μέσω της εφαρμογής στοχευμένων δράσεων διατήρησης και τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διεθνούς δικτύου διατήρησης του Σπιζαετού στις χώρες υλοποίησης του Προγράμματος, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Πρόγραμμα υλοποιείται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, την Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας της Κύπρου, το Τμήμα Δασών Κύπρου και την εταιρεία Περιβαλλοντικών Συμβούλων NCC ΕΠΕ σε 24 περιοχές Natura 2000 στην Ελλάδα και την Κύπρο, για την περίοδο 2018-2023, με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Πράσινου Ταμείου.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Ρούλα Τρίγκου, Συντονίστρια Επικοινωνίας Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας | Τηλ.: 210 8228704 εσωτ.118 | Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
