Συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων

Η κατανομή των θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο χώρο και κυρίως οι περιοχές τροφοληψίας τους εξαρτώνται από μια σειρά ωκεανογραφικών, μετεωρολογικών και βιοτικών παραμέτρων. Με σκοπό το βέλτιστο προσδιορισμό των θαλασσίων ΙΒΑ το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) συλλέγει τακτικά διάφορα ωκεανογραφικά, αλιευτικά και μετεωρολογικά δεδομένα που καθορίζουν τη χρήση του θαλάσσιου χώρου από τα θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται συμπεριλαμβάνουν:

• Βαθυμετρία
• Θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας (SST)
• Αλατότητα επιφάνειας της θάλασσας (SSS)
• Χλωροφύλλη (Chl-a)
• Ένταση και κατεύθυνση του ανέμου
• Κατανομή των κύριων ειδών λείας των θαλασσοπουλιών

Σε συνέχεια τα δεδομένα αυτά συσχετίζονται με τις καταγραφές των θαλασσοπουλιών στη θάλασσα και την τηλεμετρία έτσι ώστε να προσδιοριστούν τα θαλάσσια ΙΒΑ.

Παραδείγματα ωκεανογραφικών δεδομένων:

Θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας (SST)	Αλατότητα επιφάνειας της θάλασσας (SSS)	Ένταση και κατεύθυνση του ανέμου

Ανάλυση δεδομένων και προσδιορισμός θαλάσσιων Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά

Το τελικό στάδιο για το προσδιορισμό των θαλάσσιων ΙΒΑ αποτελεί η διαχείριση/ ανάλυση όλων των παραπάνω δεδομένων που έχουν συλλεχθεί, δηλαδή:

• Τοποθεσίες αποικιών θαλασσοπουλιών
• Καταγραφές θαλασσοπουλιών ESAS
• Καταγραφές θαλασσοπουλιών κατά μήκος ακτογραμμής (από τη στεριά και τη θάλασσα)
• Δεδομένα τηλεμετρίας
• Επανευρέσεις δακτυλιωμένων ατόμων, καθώς και
• Ωκεανογραφικά, βιολογικά και αλιευτικά δεδομένα βάσει των οποίων προσδιορίζονται οι σημαντικότερες θαλάσσιες περιοχές για τα πουλιά, που αποτελούνται από:
  
  • θαλάσσιες επεκτάσεις των αποικιών των θαλασσοπουλιών στα χερσαία ΙΒΑ,
  • περιοχές που φιλοξενούν σημαντικές συγκεντρώσεις θαλασσοπουλιών σε ρηχά, παράκτια και εσωτερικά ύδατα,
  • περιοχές ανοιχτής θάλασσας που φιλοξενούν συγκεντρώσεις θαλασσοπουλιών κυρίως για τροφοληψία και
  • σημεία μεγάλων συγκεντρώσεων θαλασσοπουλιών κατά τη μετανάστευση.

Για το σκοπό αυτό αναπτύσσονται αρχικά οι αντίστοιχες βάσεις δεδομένων για την καταχώρηση των δεδομένων, οι οποίες στη συνέχεια συνδέονται είτε με GIS (Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών), είτε με διάφορα στατιστικά μοντέλα για τη χωρική και χρονική ανάλυση των δεδομένων. Στο τέλος, οι σημαντικές περιοχές για τα θαλασσοπούλια στη θάλασσα, που προκύπτουν από τις στατιστικές αναλύσεις, αξιολογούνται με βάση τα υφιστάμενα κριτήρια για τα θαλάσσια ΙΒΑ του BirdLife International, έτσι ώστε να συνταχτεί ο κατάλογος των θαλάσσιων ΙΒΑ για τον Θαλασσοκόρακα και Αιγαιόγλαρο. Ο τελικός κατάλογος των θαλασσίων ΙΒΑ για τον Θαλασσοκόρακα και τον Αιγαιόγλαρο στις περιοχές του προγράμματος θα συνταχτεί μέχρι το τέλος του προγράμματος (τέλος του 2012).

Αποτελέσματα:

Στο πλαίσιο του προγράμματος έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη καινούργιων ή η τροποποίηση υφιστάμενων βάσεων δεδομένων για:

- Αποικίες θαλασσοπουλιών
- Καταγραφές θαλασσοπουλιών ESAS
- Καταγραφές θαλασσοπουλιών κατά μήκος ακτογραμμής από θάλασσα (coastal census)
- Καταγραφές θαλασσοπουλιών κατά μήκος ακτογραμμής από στεριά (coastal counts)
- Ραδιοπαρακολούθηση και GPS τηλεμετρία Ωκεανογραφικά και βιολογικά δεδομένα.

Στις βάσεις αυτές έχουν ήδη καταχωρηθεί όλα τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί μέχρι και το καλοκαίρι του 2012 στα οποία ήδη έχουν εφαρμοστεί στατιστικές αναλύσεις και μοντελοποίηση της θαλάσσιας κατανομής των θαλασσοπουλιών. Με βάση την κατανομή και το μέγεθος των αποικιών των θαλασσοπουλιών, την καταγεγραμμένη κατανομή των θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο περιβάλλον, την τηλεμετρία και την μοντελοποίηση της κατανομής τους ήδη έχουν προσδιοριστεί 39 θαλάσσιες περιοχές οι οποίες πληρούν τα κριτήρια του BirdLife International ως υποψήφιες θαλάσσιες ΙΒΑ.

Παραδείγματα αποτελεσμάτων:

Καταγεγραμμένη κατανομή των Θαλασσοκοράκων στη περιοχή των Φούρνων (Β. Αιγαίο):

 H συσχέτιση της κατανομής του Θαλασσοκόρακα με το βάθος της θάλασσας στη περιοχή των Φούρνων αποδεικνύει την τροφοληψία σε παράκτια ύδατα.

Η απόσταση περιοχών τροφοληψίας του Θαλασσοκόρακα από την κοντινότερη αποικία στη περιοχή των Φούρνων. Οι Θαλασσοκόρακες τρέφονται σε αποστάσεις μέχρι 7.5χλμ μακριά από την αποικία.

MaxEnt mοντελοποίηση της κατανομής των Αιγαιόγλαρων που φωλιάζουν στην περιοχή των Λειψών με βάση τα δεδομένα τηλεμετρίας. Εκτός από την τροφοληψία σε ακτίνα μέχρι 10χλμ μακριά από την αποικία, οι Αιγαιόγλαροι επίσης τρέφονται στα παράκτια ύδατα της Τουρκίας.

Η προτεινόμενη Θαλάσσια Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Θαλάσσια ΙΒΑ) για τα θαλασσοπούλια στην περιοχή των Β. Δωδεκανήσων.